Benoemde erfgenaam toch geen erfgenaam…
Erfrecht
Op deze plek is al eerder geschreven over vergeten testamenten, concept testamenten en uitleg van testamenten. Daarover wordt veel geprocedeerd. Afgelopen maand oordeelde het gerechtshof in Amsterdam weer in zo’n zaak. De persoon die in het testament als enig erfgenaam stond genoemd, was volgens de rechter geen erfgenaam. Hoe kan dat?
Voordat deze kwestie wordt bezien, eerst een blik op het “leerstuk” dat hier speelt, de uitleg van een testament. Als een testament wordt uitgelegd, dan moet worden gelet op de verhoudingen die de maker van het testament kennelijk wilde regelen en op de omstandigheden waaronder het testament is gemaakt. Er staat echter ook in de wet dat daden of verklaringen van de maker van het testament alleen maar mogen worden gebruikt, als het testament zonder die daden en verklaringen geen duidelijke zin heeft.
Vanwege dat laatste werd in de rechtspraak voorheen vooral taalkundig gekeken naar het testament. Een testament waarin iemand tot enig erfgenaam wordt benoemd is naar de letter glashelder en behoeft dan geen uitleg. Maar is dat ook zo als dat bijvoorbeeld iemand is met wie de maker van het testament al lang geen contact meer had of met wie hij al jaren ruzie had?
Gelukkig is de koers van de rechtspraak veranderd. Als de rechter beoordeelt of het testament duidelijk is of niet, dan kijkt hij niet alleen taalkundig. Hij let ook op de verhoudingen en omstandigheden in het betreffende geval.
Tot voor kort leek de rechtspraak daarbij echter niet te kijken naar wat er gebeurd was nàdat het testament was gemaakt, dat bleef buiten beschouwing. Inmiddels is door de hoogste rechter geoordeeld dat bij de uitleg wel mag worden betrokken wat er is gebeurd nadat het testament is gemaakt.
Dit is toegepast in de hiervoor genoemde zaak. Een man had in zijn laatste testament iemand benoemd tot enig erfgenaam. Toen hij overleed in 2020, dacht zijn geregistreerd partner de erfgenaam te zijn, maar in het testament stond een oude liefde van de overledene. De rechter was van mening dat de omstandigheden sinds het maken van het testament fundamenteel waren veranderd en dat de feitelijke verhoudingen niet meer aansloten bij wat de testamentenmaker kennelijk had willen regelen, namelijk dat hij de persoon die hem op dat moment het meest na stond tot erfgenaam wilde benoemen. In de nieuwe situatie gold het testament niet en was de geregistreerd partner enig erfgenaam.
Advies erfrecht advocaat nodig?
