Wat mogen erfgenamen van u verwachten als executeur?
Erfrecht
Een dierbare komt te overlijden en u bent benoemd tot executeur. Wat mogen erfgenamen van u verwachten, ofwel welke taken en bevoegdheden heeft u?
Veel geschillen in het erfrecht gaan over de (wijze van) uitoefening van de taak van de executeur. Wat kunnen erfgenamen doen indien zij het niet met u eens zijn, of zij zich bijvoorbeeld willen verzetten tegen een voorgenomen verkoop? En wat is een redelijke vergoeding als tegenprestatie voor uw werkzaamheden?
Een erflater kan er voor kiezen één of meerdere executeurs aan te wijzen. Een executeur kan sinds 2003 alleen bij testament worden benoemd. Soms is een executeur ook mede-erfgenaam, maar dat hoeft niet. Er zijn drie soorten executeurs te onderscheiden, die ook wel worden aangeduid als één,- twee,- of drie sterren executeur: de begrafenisexecuteur, de beheersexecuteur en de (executeur-) afwikkelingsbewindvoerder.
Wanneer u als executeur bent benoemd, kunt u deze benoeming aanvaarden, maar daartoe bent u niet verplicht. Pas na aanvaarding bent u daadwerkelijk executeur.
De begrafenisexecuteur heeft als taak het verzorgen van de uitvaart conform de wensen van de erflater. De beheersexecuteur (de meest voorkomende vorm) heeft tot taak de goederen van de nalatenschap te beheren en de schulden van de nalatenschap te voldoen. De executeur-afwikkelingsbewindvoerder beheert niet alleen de nalatenschap (zoals beheersexecuteur), maar wordt tevens benoemd als bewindvoerder en heeft – afhankelijk van de inhoud van het testament – soms zelf de bevoegdheid om (zelfstandig) tot verdeling en afwikkeling van de nalatenschap over te gaan.
In de praktijk is er regelmatig discussie over de wijze waarop de executeur zijn taak uitoefent. Van de beheersexecuteur of executeur-afwikkelingsbewindvoerder mag worden verwacht dat hij een boedelbeschrijving opstelt, de nalatenschap naar behoren beheert, inlichtingen over de uitoefening van zijn taak aan de erfgenamen verstrekt, de schuldeisers aanschrijft, de schulden voldoet, eventuele legaten afgeeft, maar ook de aangifte erfbelasting verzorgt. Erfgenamen mogen verwachten dat u uw taken op een goede en voortvarende manier uitvoert waarbij u zo nodig periodiek overlegt met de erfgenamen en hen informeert over de stand van zaken.
Volgens de wet heeft u als executeur recht op loon, en wel één procent van de waarde van het vermogen van de overledene op zijn sterfdag. De erflater kan in zijn of haar testament echter evenwel een hoger of lager loon opnemen, of bepalen dat u in het geheel geen beloning toe komt. Naast het executeursloon mag u ook de door u gemaakte (on)kosten in rekening brengen.
De taak van een executeur kan op verschillende manieren eindigen. Uw werkzaamheden kunnen zijn afgerond/ voltooid, maar u kunt bijvoorbeeld ook op verzoek van een erfgenaam of mede executeur wegens gewichtige redenen door de kantonrechter worden ontslagen. Van gewichtige redenen is geen sprake bij meningsverschillen, maar wel als sprake is van een ernstig tekortschieten of van een objectief op feiten gestoeld wantrouwen (bijvoorbeeld door misbruik te maken van de positie). Het enkele feit dat de erfgenamen niet blij zijn met bepaalde keuzes, is op zich zelf geen omstandigheid die tot een gewichtige reden kan leiden.
Als u als executeur bent benoemd, laat u dan (bij voorkeur voor de aanvaarding) goed informeren over uw taken en bevoegdheden. Denkt u ook goed na of u – als er bijvoorbeeld al sprake is van onvrede binnen de familie – bestand bent tegen discussies die mogelijk kunnen gaan ontstaan. De taak van executeur wordt soms als een ondankbare ervaren en is mede om die reden niet voor iedereen weg gelegd. Voor advies over de (aanvaarding van de) executele, kunt u goed terecht bij een notaris of een in het erfrecht gespecialiseerde advocaat.
Advies over executeurschap?
